BİZANS DEVRİNDE AKSARAY

      Hz. isa'dan önce  Garsaura diye anılan şehir Archalais adını almıştır. imparator Cla­udius buraya Roma kolonilerini yerleştirdi. M.S. 41-­51'de Colonia Archalais diye anılmaya başlandı. I.yy'ın ortasında Nenezi (Nazianzus) şehir payesi el­de ederek Diocaesareia adını almıştır.

Bölgede yaşayanlar bu dini hemen benimsediler. Ürgüp, Göreme, Ihlara, Gelveri, Selime, Yaprakhisar yöreleri adeta bu dinin merkezleri haline geldi. Halk buralardaki mağaralara sığınarak, kendilerine barı­naklar, mabedler, medfenler yaptı.

I. Bizans imparatoru Konstantin M.S. 313 yılında Hristiyan olan annesi St. Elen (Elena)'in de etkisiyle Hristiyanlığı kabul edince "Herkesin istediği dini ka­bul etmesi ve istediği biçimde dini ayin yapmasını serbest bırakan" Milan Fermanı'nı yayınlamıştır.

Milan fermanı ile birlikte mağaralardaki halk gün yüzüne çıktı. Hasandağı ve çevresinde kiliseler yap­tılar. St. Basilus, Nazianzaslu Gregorius, NyssalıGregorius o dönemin ünlü din adamlarıdır.