KAPADOKYALlLAR VE ROMALILAR ZAMANINDA AKSARAY

     Pers yönetimine kadar olan dönemde Kapadokya hakkında kesin bilgiler yoktur. Kapadok­yalılar, ancak Pers kralı Dama­tez zamanında ülkelerine ha­kim olabildiler. Ariathes zama­nında bağımsızlıklarını ilan et­tiler. (M.Ö. 323)

Romalılar, Kapadokyaıyı ilk defa B.iskender'in komutanla­rından Selev-kuslar'ın elinden aldı. M.Ö. 129' da Kapadokya Kralları, Romaının dostu idiler. Başşehirleri ne zaman kuruldu­ğu bilinmeyen Mazaka (Kayse­ri) idi. Kısa bir süre Tyanalyı (Niğde-Kemerhisar) ge­çici başşehir yaptılar. Krallarına izafeten bu yöreye "Özebya" adını verdiler. Aksaray ve çevresi Tyana'ya(Kemerhisar) bağlıydı.Mark Antuan zamanında I. Archalaus Kapadokya Kralı oldu. Bu Kral, son Kapadokya kralı idi. M.S. 17'de öldü. Kapadokya Krallığı zamanında Aksaray ve yöresine "Garsaura" deniliyordu. Archalaus'un Kapadokya Kralı olmasından sonra Aksaray ve çev­resi önem kazandı. Archalaus, şehri yeniden imar et­ti. Buraya Archalais adını verdi. Şehir, Türkler tarafından alınıncaya kadar “Archelais“ yada “Colonia Archealais“ Olarak anıldı.

Tiber, meclisten çıkardığı bir kararla krallığı bir vi­layet düzeyine indirdi. Alınan vergiyi de yarı yarıya azalttı.

Romalılar, ruhani teşkilatlarda da sürekli değişik­likler yapıyorlardı. Aksaray değişiklikler sırasında, merkezi Tyana olan Toroslar Kapadokya'sı içerisinde yer aldı.